1857 yılında, Amerika Birleşik Devletlerinde tekstil işçilerinin gerçekleştirdiği grev esnasında hayatını kayıp eden kadın emekçileri anmak maksadı ile ilan edilen 8 Mart Dünya Emekçi kadınlar günü Birleşmiş milletler tarafından 120 yıl sonra kabul edilmiştir. Ne ilginçtir tesadüftür ki; eylemlerin gerçekleştiği yılda, Osmanlı Devletinin Selanik sancağına bağlı Langaza kazasında, Türk Kadınlarına Medeni Kanun ile haklarını teslim eden Mustafa Kemal ATATÜRK’ün annesi Zübeyde hanım dünyaya gelir.
66 Yıl hayatta kalan Zübeyde Hanım, 24 yaşındayken oğlu Mustafa’yı dünyaya getir. Hayatının son günlerini, rahatsızlığı nedeni ile İzmir ilinin Karşıyaka ilçesinde konumlanmış Latife Hanım Köşkünde geçirmiştir.
14 Ocak 1923 tarihinde hayata gözlerini kapayan Zübeyde hanımın vefat haberi, 15 Ocak’ta Eskişehir’de Salih Bozok tarafından telgraf yoluyla Gazi’ye ulaşır.
Defin işleminden 13 gün sonra demir yolu ile Karşıyaka tren garına ulaşan Kemal Paşa hazretleri, defini yapılan Hacı Ferik Osman Paşa ibadethanesinin bahçesine kalabalık bir ekip ile ulaşmıştır.
Annesinin kaybından dolayı dile getirdiği konuşmasında ant içmiştir.
"Annemin kaybından şüphesiz çok üzüntülüyüm fakat bu üzüntümü gideren ve beni avutan bir konu vardır ki, o da vatanımızı yok olmaya götüren idarenin artık bir daha gelmemek üzere yokluk mezarına götürülmüş olduğunu görmektir. Annem, bu toprağın altında, fakat milli hakimiyet sonsuza dek devam etsin. Beni teselli eden en büyük kuvvet budur. Evet, milli hakimiyet sonsuza dek devam edecektir. Annemin ruhuna ve bütün ataların ruhuna üzerime almış olduğum vicdan yeminimi tekrar edeyim. Annemin mezarı önünde ve Allah’ın huzurunda yemin ediyorum, bu kadar kan dökerek milletin kazandığı ve elde tuttuğu hakimiyetin korunması ve savunması için gerekirse annemin yanına gitmekte asla kararsız davranmayacağım. Milli hakimiyet uğruna canımı vermek, benim için vicdan ve namus borcu olsun."
Çevresindeki arsaların istimlak edilmesinin ardından, anıt mezar 23 Nisan 1938 yılında törenle açılmıştır. Düzenleme, dönemin İzmir Anakent Belediye başkanı Dr. Behçet Uz tarafından takip edilmiş ve giderleri belediye ve vilayet tarafından karşılanmıştır. Atatürk’ün istekleri doğrultusunda 4 m yüksekliğinde 10 tonluk tek parça kaya Soğukkuyu Güzeltepeden nakil edilmiştir. 23 Nisan 1939 yılından itibaren çevrelenen alanın içine çocuk parkı yapımı 1940 yılında tamamlanmıştır.
Kayanın üzerinde ‘Atatürk’ün anası Zübeyde burada gömülüdür’ ifadesinin yanında vefat tarihi bulunmaktadır.
12 Ekim 1925’de ‘Karşıyakalılar! Anam sizin sinenizde, sizin topraklarınızda yatıyor. İzmir’i gördüğüm gün evvela Karşıyaka’yı ve orada, sizin sinenizde yatan anamın mezarını gördüm.’ İfadeleri ile Karşıyakalılara emanetini belirtmiştir.
Karşıyakalıların Atamızın emanetine en güzel şekilde sahip çıktığından emin olabilirsiniz.
Vefatının 99. yılında saygıyla anıyoruz.
Bu anma gününde böyle güzel bir yazıyla Zübeyde Hanımı anımsattığınız için teşekkürler.