Erzurum Post-Anadolu’nun Türk tarihinin, kültür ve medeniyetinin, merkez şehirlerinden olan Erzurum’un özellikle son iki yüzyılda, büyük acılar çektiğini belirten Vali Memiş, “İşgal ve katliamlara maruz kaldı. Fakat her defasında, yüksek inancı sayesinde, ayağa kalkmasını bildi. Erzurum, Birinci Dünya Savaşı’nda büyük acılar yaşayıp, ihanetlerle sırtından hançerlendi. 16 Şubat 1916 Rus işgalinin ardından, Rus kuvvetlerinden destek alan Ermeni çetecilerince, gerçekleştirilen Müslüman kıtali insanlık tarihine kara bir leke olarak geçti” dedi.
Ermeni Taşnak ve Hınçak çetelerinin, Aşkale, Alaca ve Cinis köylerinde, Erzurum Yanıkdere’de, Yeşilyayla ve Tepeköy’de, şehir merkezinde, özellikle Ezirmikli Osmanağa ve Mürsel Paşa konaklarında, Pasinler Demir Döven (Tımar) köylerinde, kısaca, bölgenin dört bir yanında, toplu katliamlar yapıldığını anlatan Vali Okay Memiş, “Masum, savunmasız, kadın, çocuk ve yaşlı binlerce Müslüman, akla hayale gelmeyecek en vahşi yöntemlerle katledildiler. Bölgedeki Müslüman nüfusa yapılan soy kırım acı bir hatıra olarak hâlâ zihinlerdedir.

Ermeni çeteleri, Sivas’tan başlayarak, Doğu Karedeniz, Kuzey Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu illerini Ermenistan yapmak gayesiyle hareket ediyorlardı. Doğu Anadolu’da kurulacak Ermenistan’ın başkenti Erzurum olacaktı. Ermeni çetelerine liderlik eden ‘Antranik Paşa’ bu maksatla karargâhını Erzurum’da kurmuş, emrindeki çeteler, bölgede, masum Müslüman halka karşı bir cinayet makinası gibi harekât etmişlerdi.

Bu, meşum, Ermeni emelini tarumar etmek üzere harekete geçen, asker ve subay mevcudunun büyük bölümü, bölge insanından oluşan, 3. Orduya bağlı, Kazım Karabekir Paşa kumandasındaki 9. Kafkas Kolordusu, sağ kalan mazlumların imdadına yetişti. Bin yıldır Türk vatanının şarktaki göz bebeği olan şehri Erzurum, 12 Mart 1918 tarihinde, zalimlerin zulmünden kurtarıldı.

Erzurum, Kahraman ordumuzu daima minnet ve şükranla anmaktadır.

Öte yandan, eli silah tutan evlatlarının ordu saflarında mücadele ettiği Erzurum’da, din hizmetleriyle uğraşan, fakat düşmana karşı, 70 atlıdan oluşan müfrezesiyle, mücadele eden, Alvarlı Efe gibi, zatları da daima hürmet ve muhabbetle anıyoruz” diye konuştu.

Bin yıldır, Anadolu’nun doğu kapısı olarak, vatan koruyuculuğu yapan Erzurum’un kurtuluşunu müteakip, işgal altındaki başkent ve diğer yurt toprakları için kıyama karar verdiğini ve büyük bir kongre hazırlığına giriştiğini dile getiren Vali Memiş daha sonra şunları kaydetti;

“Devletimizin kurucusu Mustafa Kemal Paşa, ekibiyle beraber, esir İstanbul’dan gelip, özgür Erzurum’da, katıldığı ve başkanlık yaptığı Erzurum Kongresi’nde, Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini attı ve milli mücadelenin kıyamını Erzurum’dan başlattı.

Büyük milletlerin, dışta ve içte, düşmanları daima olagelmiştir. Erzurum, Türk milli varlığının istinat ettiği tarihi bir şehir olması hasebiyle, milletin birlik ve beraberliğini bozmak isteyen, fitne ve fesat peşinde koşan kesimlere daima karşı çıkmıştır. Vatanın, birliği ve dirliği yanında, koşulsuz, yer almıştır. Erzurum, devletin yurt dışında yapmaya mecbur bırakıldığı askeri tüm harekatleri desteklediği gibi, milli iradeye el ve dil uzatan, 15 Temmuz hain kalkışma girişimi karşısında da, tarihte olduğu gibi, derhal ayağa kalkmış, hükümete ve devletine sahip çıkmıştır.

Bu vesileyle, 12 Mart 1921’de gerçekleşen İstiklal Marşı’mızın kabulünün 99’ncu yıl dönümünü de kutluyor, milli şairimiz Mehmet Akif Ersoy’u da minnet ve rahmetle yâd ediyorum.
Ayrıca, sınır ötesinde Bahar Kalkanı Harekâtı’nda ve sınırlarımız içerisinde devletimizin bekası ve şanlı bayrağımızın dalgalanması için canlarını feda eden şehitlerimizi ve gazilerimizi rahmet, minnet ve şükranla anıyorum.
Allah, şanlı ordumuzu ve güvenlik güçlerimizi daima muzaffer kılsın.

Bu duygu ve düşüncelerle, istiklal ve istikbalimizin simgesi, şanlı ay yıldızlı bayrağımızın ebediyen dalgalanmasını Allah’tan diliyor; tüm Erzurum’ luların bu mutlu ve tarihi gününü kutluyor, sevgi ve saygılarımı sunuyorum.”