İşkur verilerine göre, 17 Nisan itibarıyla işten çıkarma yasaklanıp işverene ücretsiz izin olanağı sağlanmasına ve kısa çalışma ödeneği şartları kolaylaştırılmasına rağmen, Mart ve Nisan'da toplam 532 bin kayıtlı işçi işsizlik ödeneğine başvurdu.
Erzurum Post-Corona virüsü salgınıyla birlikte milyonlarca işçi için kısa çalışma ödeneğine başvuru yapılırken, yüz binlerce işçi de işsizlik maaşına başvurdu.
17 Nisan’da Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeyle işten çıkarma yasaklanıp işverene işçiyi üç ay süreyle ücretsiz izne çıkarma olanağı sağlanırken, Nisan’da işsizlik maaşı başvurularındaki artış dikkat çekti.
Türkiye İş Kurumu (İşkur) verilerine göre, Türkiye’de corona virüsü vakasının görülmediği 2020 yılının Şubat ayında 118 bin 793 kişi işsizlik ödeneğine başvururken, bu rakam büyük bölümü karantinada geçen Mart’ta 220 bin 865’e, Nisan’da 311 bin 791’e yükseldi.
İşsizlik ödeneğine Mart’ta başvuran 220 bin 865 kişiden 77 bin 979’u, Nisan’da başvuran 311 bin 791 kişiden 82 bin 490’ı işsizlik maaşı almaya hak kazandı.
17 Nisan itibarıyla işveren, her türlü iş veya hizmet sözleşmesini, 4857 sayılı İş Kanununun 25/II. maddesinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında üç ay süreyle feshedemiyor. Bu maddeye dayanarak sözleşmesi feshedilen işçiler başvursa da işsizlik maaşı alamıyor ancak dava yoluna gidebiliyor. Öte yandan, salgın nedeniyle dava süreçleri durduğu için ciddi mağduriyetler ortaya çıkabiliyor.
Kayıtlı (SGK kaydı olan) çalışan işçilerin büyük kısmının işten çıkarılmaları durumunda işsizlik ödeneğine hemen başvurduğu düşünüldüğünde ve 17 Nisan sonrasında işten çıkarmaya dair istisna madde gerekçe gösterilerek işten çıkarılanlar hariç tutulduğunda, Nisan’ın ilk 17 gününde kısa çalışma ödeneği olanağına rağmen yaklaşık 300 bin kayıtlı kişinin işten çıkarıldığı görülüyor.
Karantinada geçen Mart ve Nisan aylarında toplam işten çıkarmanın da yaklaşık yarım milyon olduğu görülüyor.
Nisan’da işsizlik maaşı alma hakkı bulunan 592 bin 130 kişiye Mayıs ayının başında kişi başı ortalama 1234 TL yatırıldı.
Öte yandan, İşkur, Nisan’da 2 milyon 590 bin 589 kişiye toplamda 4 milyar 95 milyon TL’lik kısa çalışma ödemesi almaya hak kazandığını açıkladı. Kişi başı ödeme ortalama 1580 TL oldu.
İşsizlik maaşı almanın şartları oldukça ağır. İŞKUR işsizlik maaşı almanın şartlarını şöyle sıralıyor:
“Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalan sigortalılardan; hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde İŞKUR birimlerine şahsen veya elektronik ortamda (www.iskur.gov.tr) başvuranlar, hizmet akdinin sona ermesinden
önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak ve son üç yıl içerisinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olmak kaydıyla işsizlik sigortası hizmetlerinden yararlanabilirler. Otuz günlük süre yasal başvuru süresi olup bu süreden sonra başvurulması halinde mücbir sebepler dışında geç kalınan süre toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.”
